“Het zekerste teken van ouderdom is eenzaamheid. Zolang iemand gezelschap bij zich zelve vindt en bij zijn werk, kan hij niet oud zijn, wat zijn leeftijd ook is.” – Amos Bronson Alcott, Amerikaans filosoof, leraar en pedagoog (1799-1888)
Ouderen zijn extra kwetsbaar voor eenzaamheid en sociaal isolement – en dat kan een ernstig effect hebben op de gezondheid en het welbevinden. Maar er zijn manieren om eenzaamheid te overwinnen, zelfs als je alleen woont en het moeilijk vindt om naar buiten te gaan.
Honderdduizenden ouderen in dit land zijn eenzaam en afgesloten van de samenleving, vooral ouderen boven de 75 jaar. Volgens onderzoeken van CBS en de gezondheid monitor VZ-info neemt het percentage ouderen die eenzaam zijn vanaf de leeftijd van 75 jaar toe.
Van alle 75-plussers voelt 54% zich eenzaam. Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%).
Veel van de ouderen uit deze onderzoeken zeggen dat ze meer dan een maand niet met een vriend, buur of familielid hebben gesproken. Dat is zorgwekkend, omdat dit een indicatie kan zijn dat deze ouderen in een sociaal isolement terecht dreigen te komen.
Sociaal isolement
of door invaliditeit of ziekte, etc.
Wat de oorzaak ook is, het is hartverscheurend om je alleen en kwetsbaar te voelen. Dit kan leiden tot depressieve gevoelens of depressie, wat een ernstige achteruitgang in lichamelijke gezondheid en welbevinden kan betekenen.
Stigma
Iemand die eenzaam is, vindt het waarschijnlijk ook moeilijk om contact te zoeken. Jammer genoeg rust er, anno 2025, nog steeds een stigma op die vorm van eenzaamheid. Oudere mensen vragen vaak niet om hulp omdat ze zich schamen of omdat ze te trots zijn. Het is belangrijk om te onthouden dat eenzaamheid iedereen kan overkomen, ongeacht de biologische leeftijd.
Saskia Treu
Geestelijk verzorger stiching Questio-Centrum voor Levensvragen